نقش تحزب در جذب مشارکت عمومی/16 #شفیعی_مطهر --------------------------------------- مشارکت مردم ،حق یا تکلیف؟! ------------------------------------- در جامعه انساني هر شهروند در قبال خود، جامعه و ديگران وظايف و تكاليفي دارد كه بايد انجام و اداي آن وظايف را آگاهانه و مسئولانه پذيرا باشد. بديهي است شهروندان جامعه مدني در ازاي انجام وظايف و تكاليف بايد از حقوقي متناسب و متعادل برخوردار باشند. هر انساني در هر منصب و هر مقام و با هر درجه علمي و فضلي هم موظف و مكلف است و هم محقّ. تنها ذات باري تعالي است كه فقط حق دارد و تكليفي در قبال هيچ موجودي بر عهده او نيست. با اين وجود خداوند نيز در قبال بندگي و اطاعت بندگان خود را مكلّف به پاداش و اجر كرده است. حال اين سؤال مطرح مي شود كه مشاركت مردم در همه امور جامعه خود تكليفي است براي ايفا، يا حقي است براي استيفا؟ البته در يك ارزيابي كلي مي توان استيفاي حقوق را نيز نوعي ايفاي وظيفه و تكليف به حساب آورد. بنابراين ارزيابي، «مشاركت» هم حق است و هم تكليف. انسان معمولاً – به ويژه اگر فاقد پرورش شهروندي و مدني باشد- تمايل به گريز از ايفاي وظيفه و تكليف دارد؛ اما مصرّانه براي استيفاي حقوق خود مي ايستد. لذا اگر به جاي تأكيد بر «مكلّف بودن» بر «ذيحق بودن» انسان اصرار بورزيم ، بيشتر مي توانيم فرهنگ مشاركت را در جامعه نهادينه كنيم. مثلاً به جاي اين كه بگوييم: «هر يك از اولياي دانش آموزان «مكلّف» است و «بايد» در قالب «انجمن اوليا و مربيان» در امور مدرسه مشاركت كند.»، مي توانيم بگوييم: «هر يك از اولياي دانش آموزان «حق» دارد و «مي تواند» در قالب «انجمن اوليا و مربيان» در همه امور مدرسه و نحوه و مراحل تعليم و تربيت فرزند خود مشاركت و نظارت فعال و آگاهانه داشته باشد.» بديهي است اتخاذ شيوه دوم- تأكيد بر حق مشاركت- داراي انگيزه و قدرت تحريض و تشويق بيشتري در گسترش مشاركت آنان دارد. البته عدم آشنايي نسبي شهروندان جامعه ما نسبت به حقوق حقّه خود، يكي از چالش هاي مهم فرهنگي و اجتماعي ماست. رفع اين چالش و پركردن اين خلأ مستلزم تلاش و كوشش فراگير و هماهنگ همه رسانه هاي گروهي- اعم از ديداري، شنيداري و نوشتاري – است. اگر مردم جامعه ما نسبت به حقوق شهروندي خود از جمله «حق مشاركت» آگاهي كامل داشته باشند. استيفاي اين حقوق از اهم مطالبات آنان قرار مي گيرد. آنگاه اين مردم هستند كه براي حضور در همه صحنه ها و عرصه های اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و...چون انتخابات ، اداره مدارس و ساير نهادها و سازمان هاي دولتي واجتماعي صف مي كشند و مشاركت و نظارت را مصرّانه در خواست مي كنند. بنابراين به منظور نهادينه كردن فرهنگ مشاركت در جامعه ايران بايد: 1- بر «حق مردم» مبني بر مشاركت در همه عرصه هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و … جامعة تأكيد شود. 2- آموزش مردم و افزايش سطح آگاهي و بينش آنان نسبت به حقوق حقه شهروندي توسط همه نهادهاي فرهنگي، ارشادي و تبليغي و رسانه هاي گروهي به طور هماهنگ در متن برنامه هاي فرهنگي كشور قرار گيرد. وقتي يك شهروند، «مشاركت» را «حق» خود بداند، طبعاً «مشاركت جو» و «مشاركت پذير» مي شود و اگر در جايي به هر علّتي او را محروم كردند، قطعاً واكنش نشان مي دهد. در اين صورت او نه تنها از مواهب مشاركت در امور جامعه برخوردار مي شود؛ بلكه مسئوليت هاي سنگين خود را در برابر برخورداري از اين مواهب مي پذيرد. او داوطلبانه در هر گونه انتخاباتي شركت مي كند و هم چنين عاشقانه هر گونه ماليات و عوارض عادلانه و قانوني را مي پردازد. ---------------------------- ادامه دارد... ------------------------------ @amotahar

نظرات شما عزیزان:

موضوعات مرتبط: مقالات